Phòng ngừa tai biến Corticoid khi cho trẻ uống thuốc vì đây cũng là nhóm thuốc có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm nhưng lại hay bị lạm dụng. Cần biết cách phòng tai biến khi dùng corticoid cho trẻ.
Công dụng của Corticoid
Corticoid có tác dụng chống viêm, chống dị ứng và ức chế miễn dịch nên được chỉ định điều trị nhiều bệnh ở trẻ em như bệnh dị ứng:
- Mề đay, phù dị ứng, bệnh ngoài da (chàm, vẩy nến, viêm da dị ứng);
- hen suyễn;
- Bệnh khớp (viêm đa khớp, thấp khớp cấp);
- Bệnh thận (hội chứng thận hư);
- Lupus ban đỏ hệ thống;
- bệnh tiêu hóa (viêm gan tự miễn mãn tính);
- Bệnh ác tính (ung thư bạch cầu lympho cấp, u lympho, bệnh Hodgkin, u nguyên bào thận…);
- Các bệnh về máu (ban xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch, thiếu máu tan máu tự miễn); hội chứng sinh dục-niệu-thượng thận (tăng sản thượng thận bẩm sinh)…
Corticoid được sử dụng rộng rãi sau kháng sinh
Tác dụng phụ khó lường của Corticoid
Corticoid có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, đặc biệt ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh.
- Tác hại của việc dùng corticoid thường gặp ở trẻ em là dùng corticoid liều cao hoặc dùng dài ngày có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến thượng thận và làm trẻ chậm lớn.
- Ngay cả thuốc bôi corticosteroid ở trẻ em, thường được sử dụng nhất là thuốc bôi corticosteroid để tự điều trị bệnh chàm cơ địa, cũng có thể gây hại cho trẻ. Teo da là tác dụng phụ phổ biến nhất.
- Corticosteroid có thể gây ra hội chứng Cushing ở trẻ em. Đây là tác dụng phụ do sử dụng corticoid liều cao và trong thời gian dài. Trẻ mắc hội chứng Cushing dễ bị tăng cân, béo phì không cân đối, tích mỡ ở bụng và mặt, sau gáy và cổ, chân tay gầy gò và có biểu hiện không thay đổi so với trước. Ở những bé gái đã qua tuổi dậy thì có thể xảy ra hiện tượng kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh.
- Ức chế tuyến thượng thận cũng khiến da ngày càng mỏng đi, dễ bầm tím, xuất hiện các vết rạn màu đỏ tía dưới da. Vết cắt, chảy máu hoặc vết côn trùng cắn mất nhiều thời gian để chữa lành. Khuôn mặt của trẻ trở nên tròn như mặt trăng, kèm theo mệt mỏi, yếu cơ và dễ bị nhiễm trùng.
- Suy tuyến thượng thận do dùng corticoid kéo dài sẽ gây ức chế tuyến thượng thận tiết corticoid dẫn đến khả năng tự bài tiết corticoid của trẻ giảm, khiến trẻ mệt mỏi, buồn nôn, bệnh nặng hơn. Có thể gây ra huyết áp thấp hoặc thấp.
- Tăng cân do giữ muối và nước, cơ thể trẻ béo lên, bụng to, chân tay teo, da mỏng, dễ bầm tím, rạn nứt da vùng bụng.
- Corticoid có thể gây tăng huyết áp, đái tháo đường, loét dạ dày tá tràng, hạ kali máu (trẻ sẽ bị yếu cơ, có thể loạn nhịp tim).
- Corticoid còn làm cơ thể giảm sức đề kháng nên trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng (lao phổi, nấm da, zona, thủy đậu…), loãng xương (xương mất canxi, loãng hơn nên dễ gãy).
- Trẻ em bị mụn trứng cá, rậm lông, hoại tử xương vô trùng (thường ở chỏm xương đùi), teo cơ (mông, cơ tứ đầu), đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, rối loạn tâm thần kinh (mất ngủ, cáu kỉnh, không chú ý, hưng phấn hoặc trầm cảm). Corticoid làm trẻ chậm lớn, dẫn đến lùn.
Thận trọng khi sử dụng corticoid
Phòng ngừa các biến chứng Corticosteroid
Để phòng ngừa và hạn chế các tác dụng phụ do nhóm thuốc này gây ra, tất cả trẻ điều trị corticoid cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Điều quan trọng nhất là sử dụng corticoid đúng chỉ định và theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Khi sử dụng corticoid trong thời gian dài phải có sự theo dõi thường xuyên của bác sĩ chuyên khoa để xử lý kịp thời nếu xảy ra tác dụng phụ.
- Không nên ngừng corticoid đột ngột, nhất là người đang dùng liều cao hoặc đã dùng lâu ngày vì có nguy cơ gây suy thượng thận cấp nặng, dễ dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
- Corticosteroid nên được sử dụng ở liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất cần thiết để điều trị đầy đủ.
- Sử dụng các lựa chọn thay thế khác càng sớm càng tốt.
- Nên ưu tiên sử dụng các loại thuốc ít tác dụng phụ nhất mà vẫn hiệu quả như thuốc bôi hoặc thuốc hen lệ thuộc corticoid có thể hít qua mũi.
- Trước khi điều trị, nên chụp x-quang phổi để loại trừ lao phổi vì corticoid làm nặng thêm bệnh lao phổi.
- Khi bắt đầu và trong khi điều trị bằng corticosteroid, trẻ có nên được kiểm tra bệnh tiểu đường hoặc tăng huyết áp không?
- Gia đình cần lưu ý corticoid có thể gây rối loạn tâm thần nên cần thông báo ngay cho bác sĩ nếu trẻ có những thay đổi về hành vi, nhận thức hoặc trí nhớ.
- Để phòng loãng xương, nên cho trẻ uống thêm khoảng 1g canxi mỗi ngày và có thể uống thêm vitamin D, nên cho trẻ khám định kỳ 6 tháng một lần xem có bị loãng xương hay không.
- Phòng ngừa viêm loét dạ dày bằng cách cho trẻ uống thuốc cùng hoặc ngay sau bữa ăn. Một số loại thuốc có thể ngăn ngừa viêm loét dạ dày do corticoid là sucralfat, uống trước bữa ăn và trước khi đi ngủ 1 giờ hoặc thuốc ranitidine, thuốc…
- Nếu trẻ có dấu hiệu nhiễm trùng phải điều trị tích cực bằng kháng sinh.
- Cần theo dõi cân nặng của trẻ hàng ngày. Nên áp dụng chế độ ăn kiêng để tránh béo phì hoặc tăng cân nhanh.
- Nên đo chiều cao thường xuyên để phát hiện sớm những trường hợp trẻ chậm lớn.
- Nếu đang điều trị mà thấy trẻ bị phù phải báo ngay cho bác sĩ.
- Việc dùng corticoid thường gây hạ kali máu nên trẻ phải xét nghiệm kali máu định kỳ.
- Khi bắt đầu giảm liều hoặc ngừng corticoid cần chú ý các dấu hiệu có thể có của suy tuyến thượng thận như mệt mỏi, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, tụt huyết áp… Sau đó đưa trẻ đến bệnh viện sớm để được cấp cứu kịp thời. ./
Những thông tin cung cấp trong bài của bệnh viện đa khoa Hồng Ngọc chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán hay chữa bệnh.
Bạn thấy bài viết Ngừa tai biến corticoid khi dùng cho trẻ em có thoải mãn đươc vấn đề bạn đang tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Ngừa tai biến corticoid khi dùng cho trẻ em bên dưới để Trung Cấp Y Dược Tại TPHCM có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: trungcapyduoctphcm.edu.vn
Nhớ để nguồn bài viết này: Ngừa tai biến corticoid khi dùng cho trẻ em của website trungcapyduoctphcm.edu.vn
Chuyên mục: Sống khỏe